Τι προκαλεί πανικό σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης; (Έρευνα)

Σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, όπως τρομοκρατικές επιθέσεις, φυσικές καταστροφές ή πυρκαγιές, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος του μαζικού πανικού του πλήθους που μπορούν να οδηγήσουν σε θάνατο.

Σύμφωνα μια μια νεότερη έρευνα, οι ερευνητές έχουν εξετάσει τα ζητήματα αυτά σε ένα εικονικό περιβάλλον.

Γιατί οι καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, όπως οι εκκενώσεις κτιρίων τόσο συχνά χαρακτηρίζονται από μαζικό υπερπληθυσμό σε ένα σημείο και πανικό; Και ποιες περιοχές του κτιρίου είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες σε εκκενώσεις εκτάκτου ανάγκης;

Επειδή αυτές οι ερωτήσεις είναι δύσκολο να μελετηθούν στον πραγματικό κόσμο, η διεθνής ερευνητική ομάδα τοποθέτησε 36 συμμετέχοντες σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης σε ένα τρισδιάστατο εικονικό περιβάλλον. Κάθε συμμετέχων χειριζόταν ένα ανθρωπάκι μέσω του εικονικού χώρου στην οθόνη ενός υπολογιστή. Οι ερευνητές μελέτησαν τις συμπεριφορές των συμμετεχόντων σε διάφορα πειράματα, θέτοντας τους διάφορες εργασίες υπό συνθήκες υψηλού στρες.

Οι ερευνητές ήταν σε θέση να αποδείξουν ότι η συμπεριφορά των συμμετεχόντων στο εικονικό περιβάλλον ήταν σε μεγάλο βαθμό σύμφωνη με την συμπεριφορά που θα είχαν στον πραγματικό κόσμο σε πραγματικά ερεθίσματα υψηλού στρες.

Για παράδειγμα, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να μετακινήσετε το avatar (είδωλα/ανθρωπάκια στον ψηφιακό κόσμο που χειρίζονται μέσω υπολογιστή) τους, μέσα από ένα στενό διάδρομο, χωρίς να έχουν πρόσκρουση σε οποιοδήποτε άλλο από τα avatar. Οι συμπεριφορές αποφυγής στο εικονικό περιβάλλον ήταν σύμφωνα με αυτά που παρατηρούνται σε ένα πείραμα πραγματικής ζωής: το 95% των συμμετεχόντων επέλεξαν να πάνε από την δεξιά πλευρά.

Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι οι Ευρωπαίοι έχουν την τάση να περπατούν διαισθητικά από την δεξιά πλευρά.

Για να μάθουν πως οι συμμετέχοντες αντέδρασαν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, οι ερευνητές έκαναν προσομοίωση μιας εκκένωσης από ένα κτιριακό συγκρότημα με τέσσερις εξόδους, μόνο μια από τις οποίες ήταν διαθέσιμη.

Παρά το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος της ομάδας δεν ήξερε ποια ήταν η σωστή έξοδος, ορισμένοι συμμετέχοντες κατευθύνθηκαν προς το μέρος που ήταν ένα βέλος στο επάνω μέρος της οθόνης του υπολογιστή τους.

Οι συμμετέχοντες γνώριζαν ότι ορισμένα μέλη της ομάδας γνώριζαν τη σωστή έξοδο, αλλά δεν ήξεραν ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι.

Επιπλέον, οι ερευνητές αύξησαν το επίπεδο του στρες με την τοποθέτηση των συμμετεχόντων υπό την πίεση του χρόνου και επιβράβευσης : Οι συμμετέχοντες έπρεπε να ξεφύγουν από το κτίριο μέσα σε 50 δευτερόλεπτα και αν το κατάφερναν θα είχαν χρήματα ως επιβράβευση.

Περαιτέρω στοιχεία που προκαλούν στρες ήταν ο κακός φωτισμός, κόκκινα φώτα που αναβοσβήνουν και οι πυρκαγιές στις μπλοκαρισμένες εξόδους.

Είναι γεγονός πως όταν κάποιος είναι σε πανικό και είναι κομμάτι του πλήθους, αντιδρά σαν όχλος χωρίς να σκέφτεται, απλά μιμούμενος συμπεριφορές ή κινήσεις.

Τα αποτελέσματα μπορούν να βοηθήσουν στην δημιουργία αποτελεσματικότερων εξόδων κινδύνου σε κτίρια ή εγκαταστάσεις στο μέλλον.

Πηγή έρευνας : Crowd behaviour during high-stress evacuations in an immersive virtual environment” by Mehdi Moussaïd, Mubbasir Kapadia, Tyler Thrash, Robert W. Sumner, Markus Gross, Dirk Helbing, and Christoph Hölscher in Journal of the Royal Society Interface. Published online September 7 2016 doi:10.1098/rsif.2016.0414

Επιμέλεια άρθρου: