Τρόπος για να γνωρίζεις εάν είσαι εθισμένος σε κάτι.

Πολλοί άνθρωποι αγαπούν να μαγειρεύουν, να παίζουν ή να ακούνε μουσική, να διαβάζουν, να χορεύουν κλπ. Λένε ότι οι δραστηριότητες αυτές είναι υγιείς , αποτελεσματικοί και διασκεδαστικοί τρόποι για να επανέλθουν μετά από μια μακρά και δύσκολη μέρα. Παρέχουν μια ικανοποίηση, ου άλλες δραστηριότητες δεν μπορούν. Έχω ακούσει ότι μερικοί άνθρωποι λένε, ότι δεν είναι μόνο ευχάριστες δραστηριότητες, αλλά ακόμη πιο έντονες θετικές εξαρτήσεις.

Ο όρος «θετικός εθισμός» προωθήθηκε από τον William Glasser σε ένα βιβλίο με το ίδιο όνομα. Η εστίασή του είναι κατά κύριο λόγο ,οι δραστηριότητες του τρεξίματος και διαλογισμού, αν και προσφέρει πολλά άλλα παραδείγματα από τις εμπειρίες των άλλων. Ο Glasser ισχυρίζεται ότι οι θετικές εξαρτήσεις "μας βοηθούν να κάνουμε τη ζωή μας πιο ικανοποιητική." Μας δίνουν επίσης τη δυνατότητα " να ζήσουμε με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, περισσότερη δημιουργικότητα ,περισσότερη ευτυχία και συνήθως με πολύ καλύτερη υγεία."

Οι Θετικές εξαρτήσεις, σε αντίθεση με τα αρνητικά ξαδέλφια τους, ενισχύουν τη ζωή.

Ο Glasser παρέχει έξι κριτήρια που πρέπει να πληρούνται ώστε ένα πρόσωπο να έχει θετικό εθισμό σε μια δραστηριότητα. Είναι:

Είναι κάτι μη-ανταγωνιστικό που μπορείτε να επιλέξετε να το κάνετε και μπορείτε να αφιερώσετε περίπου μία ώρα την ημέρα.
Είναι δυνατό για σας να το κάνετε εύκολα και δεν λαμβάνει μια καλή συμφωνία της ψυχικής προσπάθεια να το κάνετε καλά.
Μπορείτε να το κάνετε μόνοι ή και με άλλους, αλλά αυτό δεν εξαρτάστε από άλλους να το κάνετε.
Πιστεύετε ότι έχει κάποια αξία (σωματική, ψυχική, πνευματική ή) για εσάς.
Πιστεύετε ότι αν επιμείνετε σε αυτό θα βελτιωθείτε. Αλλά αυτό είναι εντελώς υποκειμενικό, θα πρέπει να είστε ο μόνος που μετρά τη βελτίωση.
Η δραστηριότητα πρέπει να έχει την ποιότητα που μπορείτε να το κάνετε χωρίς να επικρίνει τον εαυτό σας.

Ένας θετικός εθισμός δεν κυριαρχεί στη ζωή ενός ατόμου, απλά περιορίζεται εντός ενός χρονικού πλαισίου. Οι ευεργετικές συνέπειες της δραστηριότητας μπορεί να εξαπλωθούν σε ολόκληρη τη ζωή του, αλλά η ίδια η δραστηριότητα είναι περιορισμένη. Η στάση του ατόμου προς την δραστηριότητα αυτή είναι καθοριστική. Δεν πρέπει κανείς να λάβει μια κριτική στάση απέναντι εαυτό του. Μια αρνητική στάση αποκλείει μια θετική εθισμό.

Δεν υπάρχει τίποτα λάθος σε ένα πρόσωπο, το οποίο αναγνωρίζει μια συνήθεια υγιή και ευχάριστη που βοηθάει τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής του ατόμου. Όσο περισσότεροι άνθρωποι προσδιορίζουν τη δραστηριότητα αυτή, τόσο το καλύτερο. Τα κριτήρια του Glasser είναι ένας καλός τρόπος για να διακρίνει κάποιος τις υγιεινές και ευχάριστες δραστηριότητες-συνήθειες, από αυτές που δεν είναι. Παρέχει στους ανθρώπους έναν τρόπο για να αξιολογήσουν τις δραστηριότητες που συμβάλλουν σε μια υγιή και ευτυχισμένη ζωή και να εγκαταλείψουν αυτές τις συνήθειες που δεν το κάνουν.

Ομολογώ ότι δεν μπορώ να φανταστώ τι κερδίζουμε με την ονομασία υγιείς συμπεριφορές εθισμού. Όταν έχω ακούσει ανθρώπους να μιλούν για "θετικές εξαρτήσεις", τους ακούω συχνά να μιλούν με θαυμασμό. Λατρεύω να έχω υγιείς και ευχάριστες δραστηριότητες στη ζωή μου, αλλά είχα επίσης εθιστικές δραστηριότητες. Ο εθισμός μου στον αθλητισμό, στα παιχνίδια στον υπολογιστή, στο να βγαίνω όλη μέρα βόλτες . Εθισμένος και τα επιζητούσα στην καθημερινότητά μου, όμως δεν με κάναν δυσλειτουργικό , αν μια μέρα δεν έκανα κάποιο από αυτά.

Η λέξη «εθισμός» χρησιμοποιείται συνήθως για τη διαφοροποίηση φυσιολογικών συμπεριφορών από των συμπεριφορών που δεν είναι φυσιολογικές, εκτός από υπερβολικές, ώστε να φέρουν σημαντική αρνητικές συνέπειες , σωματικά και ψυχικά. Αν τεντώσουμε τη λέξη «εθισμός» πολύ μακριά ,συνεπάγεται ότι δεν μπορεί πλέον να χρησιμοποιηθεί για να διαφοροποιήσει αυτά τα είδη των συμπεριφορών. Η λέξη «εθισμός» χάνει το νόημα. Αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό μια έννοια για να χάσει το νόημά της.

Συνοψίζοντας πολλοί αναφέρουν "Καπνίζω αλλά δεν είμαι εθισμένος", "πίνω αλκοόλ, αλλά δεν έχω εθιστεί", "κάνω μαριχουάνα αλλά εννοείται ότι δεν πρόκειται να εθιστώ", "παίζω στον υπολογιστή αλλά δεν είμαι εθισμένος", ανέφερα κάποια από τα παραδείγματα που ακούμε πιο συχνά.

Δεν είμαι σε θέση να κρίνω αν μια συνήθειά σας είναι σωστή ή λάθος για εσάς, μιας και εσείς είστε οι κυρίαρχοι της ζωής σας... απλά θα σας προκαλέσω :

ΜΗΝ κάνεις την συνήθεια αυτή που λες ότι δεν είσαι εθισμένος για μια εβδομάδα. Παρατηρώντας τις αντιδράσεις σου , Ψυχικές-Σωματικές, τότε θα πάρεις την απάντησή σου αν είναι μια συνήθεια είναι "θετικός εθισμός" ή "αρνητικός εθισμός".

ΥΓ : Η τροφή και τροφή είναι θετικός εθισμός ή αρνητικός εθισμός?

Πηγή : William Glasser, Positive Addiction. New York: Harper Colophon Books, 1985.

Ο Αντώνιος Καλέντζης έχει γραφείο Ψυχολόγου στην Πάτρα και είναι μέλος του Βρετανικού Συλλόγου Ψυχολόγων , καθώς και του διεθνούς Συλλόγου Καθοδηγητικών Ψυχολόγων (coaching Psychology). Επίσης έχει μετεκπαίδευση στη "Διαχείριση άγχους" από το πανεπιστήμιο του Harvard Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του www.antonioskalentzis.eu

ή στο τηλέφωνο 2610 322306