Γιατί τα ταιριαστά ζευγάρια μοιάζουν τόσο πολύ;

Σε αντίθεση με το παλιό ρητό "τα ετερώνυμα έλκονται",έχετε ίσως παρατηρήσει ότι τα ταιριαστά ζευγάρια έχουν την τάση να φαίνονται πιο πιο όμοιοι παρά διαφορετικοί.

Αλλά γιατί συμβαίνει αυτό; Είναι επειδή οι άνθρωποι έχουν την τάση να επιλέγουν τους συντρόφους που μοιάζουν με αυτούς, ή επειδή το ζευγάρι στην πραγματικότητα μεγαλώνει σωματικά παρόμοια με την του πάροδο του χρόνου; Παραδόξως, οι ψυχολόγοι έχουν βρει απαντήσεις και για τις δύο από αυτές τις εξηγήσεις.

Η ομοιότητα στη εξωτερική εμφάνιση είναι ένας σημαντικός παράγοντας στην αρχική έλξη και αυτό είναι μέρος του λόγου που τα ταιριαστά ζευγάρια συχνά μοιάζουν μεταξύ τους από την αρχή. Αυτό που φαίνεται να τους οδηγεί σε αυτή την επιλογή, είναι μια προδιάθεση να επιλέγουμε τους συντρόφους με τους οποίους τα γονίδιά τους μοιάζουν με τα δικά μας. Σύμφωνα με μια έρευνα διαπιστώθηκε ότι οι γονείς των πανομοιότυπων διδύμων μοιάζουν περισσότερο μεταξύ τους τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά από ότι είναι οι γονείς των διζυγωτικών διδύμων [1]. Έτσι, όσο περισσότερα γονίδια που δύο άνθρωποι μοιράζονται κοινά, τόσο πιο πιθανό είναι να ψάξουν για παρόμοια χαρακτηριστικά στους συντρόφους τους. Ως πρόσθετη απόδειξη του φαινομένου αυτού, μια άλλη έρευνα έβαλε ετεροφυλόφιλους συμμετέχοντες να εκτιμήσουν την ελκυστικότητα μιας σειράς από πρόσωπα [2]. Ενσωματωμένα σε αυτή τη σειρά των εικόνων ήταν μια εικόνα από το δικό τους πρόσωπο που είχε μεταμορφωθεί ψηφιακά με το άλλο φύλο. Παρά το γεγονός ότι δεν αναγνώριζαν πιο πρόσωπο μεταμορφώθηκε να μοιάζει με το δικό τους, οι συμμετέχοντες το βαθμολόγησαν ως το πιο ελκυστικό από όλα.

Ωστόσο, αυτό που είναι ακόμη πιο συναρπαστικό, είναι ότι η ομοιότητα των ταιριαστών συντρόφων μεταξύ τους ,μεγαλώνει με την πάροδο του χρόνου! Για παράδειγμα, σε μια κλασική μελέτη από τον Bob Zajonc , κάποιοι φοιτητές κλήθηκαν να αξιολογήσουν τις φωτογραφίες είτε νιόπαντρων ζευγαριών είτε τις φωτογραφίες των ίδιων ζευγαριών μετά από 25 χρόνια γάμου [3]. Συγκεκριμένα, οι συμμετέχοντες είδαν τις εικόνες αυτές και και κλήθηκαν να αξιολογήσουν πόσο όμοιο κάθε ζεύγος ήταν και πόσο πιθανό ήταν να παντρευτεί. Μερικές φορές, το ζευγάρι που παρουσιάστηκε ήταν ένα πραγματικά παντρεμένο ζευγάρι και μερικές φορές ήταν μόλις δύο τυχαία άτομα της ίδιας ηλικίας μαζί.

Οι συμμετέχοντες βαθμολόγησαν τα πρόσωπα των ηλικιωμένων παντρεμένων ζευγαριών που ήταν πιο όμοια από εκείνα των νεόνυμφων ή τυχαίων ζευγαριών (που έγιναν για το πείραμα). Επίσης, για τα νεαρά ζευγάρια, οι συμμετέχοντες δεν μπορούσαν να διακρίνουν ποιοι είναι νεόνυμφοι και ποιοι ήταν τυχαία ζεύγη σε σχέση με το αν ήταν όντως παντρεμένος. Ωστόσο, μεταξύ των ηλικιωμένων ζευγαριών, οι συμμετέχοντες τα κατάφεραν καλύτερα στην ανίχνευση στο ποια ήταν παντρεμένα ζευγάρια και ποια δεν ήταν (προφανώς βάσει αυτών των διαφορών στην ομοιότητα του προσώπου). Ένα άλλο συναρπαστικό αποτέλεσμα είναι ότι τα πρόσωπα που κρίθηκαν μοιάζουν ανήκε στα ζευγάρια που ανέφεραν ότι την πιο ευτυχισμένα.

Πώς μπορούμε να εξηγήσουμε αυτό το μοτίβο των αποτελεσμάτων;

Δεν μπορούμε να πούμε με σιγουριά, αλλά οι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι είναι μια λειτουργία της ενσυναίσθησης. Η ιδέα είναι ότι οι ερωτικοί σύντροφοι, συχνά συμπάσχουν με τον άλλον και το "μερίδιο" των συναισθηματικών καταστάσεών τους. Έτσι, ενώ μοιράζονται συναισθήματα ,σημαίνει ότι μπορούμε επίσης να μοιραζόμαστε και τις ίδιες εκφράσεις του προσώπου, το οποίο μπορεί να είναι το πραγματικό κλειδί για την αυξημένη φυσική ομοιότητα. Δηλαδή, με την κίνηση των μυών του προσώπου τους με τον ίδιο τρόπο την πάροδο του χρόνου, μεταξύ των ερωτικών συντρόφων μπορεί, να έρθει να έχει το ίδιο μοτίβο των ρυτίδων γύρω από το στόμα και τα μάτια τους. Φυσικά, και άλλες εξηγήσεις είναι δυνατές. Για παράδειγμα, η αυξημένη ομοιότητα θα μπορούσε να έχει κάτι να κάνει με το ότι κατοικούν στο ίδιο περιβάλλον ή έχουν παρόμοια διατροφή.

Συνοψίζοντας θα ήθελα να αναφέρω , ότι σε μια κοινωνία που ελάχιστα ζευγάρια γερνάνε μαζί από τη νεαρή τους ηλικία, μια φράση θα ταίριαζε σε αυτή την έρευνα.

Κάποτε ρώτησα τον παππού μου:

-Παππού , σήμερα οι σχέσεις και οι γάμοι κρατάνε μήνες ή ημέρες, εσύ με τη γιαγιά πως άντεξες 50 χρόνια;
-Εμείς ζήσαμε σε μια εποχή, που όταν κάτι χάλαγε το φτιάχναμε, δε το πετάγαμε.

[1] Rushton, J., & Bons, T. (2005). Mate choice and friendship in twins: Evidence for genetic similarity. Psychological Science, 16, 555-559.

[2] Penton-Voak, I. S., Perrett, D. I., & Peirce, J. W. (1999). Computer graphic studies of the role of facial similarity in judgements of attractiveness. Current Psychology: A Journal for Diverse Perspectives on Diverse Psychological Issues, 18, 104-117.

[3] Zajonc, R. B., Adelmann, P. K., Murphy, S. T., & Niedenthal, P. M. (1987). Convergence in the physical appearance of spouses. Motivation and Emotion, 11, 335-346.

Ο Αντώνιος Καλέντζης έχει γραφείο Ψυχολόγου στην Πάτρα και είναι μέλος του Βρετανικού Συλλόγου Ψυχολόγων , καθώς και του διεθνούς Συλλόγου Καθοδηγητικών Ψυχολόγων (coaching Psychology). Επίσης έχει μετεκπαίδευση στη "Διαχείριση άγχους" από το πανεπιστήμιο του Harvard Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του www.antonioskalentzis.eu