Ποτε ο Τζογος γινεται παθολογικος? Τι κανουμε σε αυτη την περιπτωση?

(φωτογραφία απο την Ζωντανή τηλεοπτική Εκπομπή
του PLP "Μεσημεριανό Μαγκαζίνο")

Χθες με αφορμή την συνέντευξή μου στο τηλεοπτικό κανάλι της Δυτικής Ελλάδας PLP στην εκπομπή "Μεσημεριανό Μαγκαζίνο", θα ήθελα να αναφερθώ λίγο περισσότερο στον τζόγο .

Ο εθισμός στον τζόγο αποτελεί μια από τις εξαρτήσεις σε συμπεριφορές, όπως μπορεί να είναι η εξάρτηση στο διαδίκτυο, στο σεξ, στην αγορά προϊόντων, τα «videogame» κ.α.

Χαρακτηριστικό σε αυτές τις συμπεριφορές είναι ότι δεν μεσολαβεί η πρόσληψη κάποιας ψυχοδραστικής ουσίας, καθώς το ευφορικό αποτέλεσμα που προσλαμβάνει ο εξαρτημένος προέρχεται από ουσίες, που παράγει το ίδιο το σώμα μας και ο εγκεφαλός μας (βλ. ενδορφίνες, σύστημα ανταμοιβής – επικλινή πυρήνα).

Παρόλο που οι συμπεριφορές ρίσκου και τζόγου φέρουν αναφορές από την αρχαιότητα, η κατάταξη της εξάρτησης στο τζόγο σε ψυχική πάθηση έγινε για πρώτη φορά το 1980 (DSM III). Μέχρι τότε στη διεθνή βιβλιογραφία της ψυχολογίας (όσο και στην ψυχιατρική και στην ψυχανάλυση) η προβληματική αυτή αποτελούσε ένα «πάθος», μια καταστρεπτική συνήθεια, ένα «βίτσιο». Στο επίπεδο της διάγνωσης συγκαταλεγόταν σαν σύμπτωμα στην διαφοροδιάγνωση συγκεκριμένων ψυχικών παθήσεων (μανία, αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας), αλλά δεν αποτελούσε κατεξοχήν πάθηση.

Η δυσκολία της επιστημονικής κοινότητας μέχρι τότε να μιλήσει για εξάρτηση στον τζόγο οφείλεται στο ότι δεν μεσολαβεί κάποια ψυχοδραστική ουσία στην ενασχόληση με τον τζόγο, όπως αναφέραμε παραπάνω, όσο και στο γεγονός ότι συνέπεια του τζόγου αλλά και αιτία για τον εθισμό σε αυτόν μπορεί να αποτελέσει κάποια ψυχιατρική πάθηση.

Σύμφωνα με τα σημερινά επιστημονικά δεδομένα στην ψυχολογία, η εξάρτηση στον τζόγο τοποθετείται τόσο στην προβληματική της διαταραχής ελέγχου των παρορμήσεων όσο και σε αυτή της εξάρτησης.

Το προφίλ του εγκεφάλου του παθολογικού παίκτη διαφέρει από αυτό των υπόλοιπων ατόμων. Το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα παθιασμένων τζογαδόρων δείχνει ότι ο εγκέφαλός τους λειτουργεί σαν να έχουν διάσπαση της προσοχής, αφού έχουν ιδιαίτερη δυσκολία σε τεστ προσοχής που απαιτούν ταυτόχρονη συγκέντρωση σε πολλά ερεθίσματα και ικανότητα γρήγορης και σωστής μετατόπισης της προσοχής. Αλλά και η συμπεριφορά του τζογαδόρου θυμίζει σε πολλά αυτή ενός παιδιού με διάσπαση της προσοχής: δεν ακούει όταν του απευθύνουν τον λόγο, ξεχνά καθημερινά πράγματα, δεν μπορεί να μείνει καθιστός για πολλή ώρα, δυσκολεύεται να περιμένει τη σειρά του, είναι παρορμητικός.

Η προσωπικότητα του παθολογικού παίκτη ενέχει τον απόηχο των παιδικών συναισθημάτων παντοδυναμίας, το ένστικτο της επιθετικότητας και μια παρόρμηση για αναζήτηση έντονων συγκινησιακών εμπειριών. Τα στοιχεία αυτά δεν βρίσκονται σε μια φυσιολογική ισορροπία μεταξύ τους δημιουργώντας ψυχολογική ένταση.

Σύμφωνα με τη γενική θεωρία των εξαρτήσεων του Jacobs, υπάρχουν δύο θεμελιώδεις αλληλεπιδρώντες παράγοντες που δημιουργούν δυσφορία στο άτομο που στη συνέχεια χρησιμοποιεί τον τζόγο ως γιατροσόφι:

-Ο ένας παράγοντας είναι ένα μονοδιάστατο επίπεδο κατάστασης ηρεμίας (άτομο με υπερδιέγερση ή υποδιέγερση).

-Ο άλλος είναι ένα ψυχολογικό πρόβλημα, όπως απόρριψη, ανασφάλεια, έλλειψη αυτοπεποίθησης, που δημιουργεί ψυχολογικό πόνο.

Συνοψίζοντας , ο παθολογικός τζογαδόρος για να ξεφύγει από τη δυσφορία το άτομο χρησιμοποιεί τον τζόγο και φθάνει σε ένα στάδιο ψυχολογικής αποσύνδεσης ώστε να μη νιώθει πια πόνο. Γεγονός είναι ότι η αρνητική διάθεση, η κατάθλιψη, ο θυμός και το στρες εντείνουν την αυξημένη επιμονή στον τζόγο παρά τις οικονομικές και άλλες απώλειες.

Κάποιες οδηγίες για να θέσεις το πρόβλημα του τζόγου υπό έλεγχο:

–Αποφάσισε εκ των προτέρων με πόσα λεφτά θέλεις να παίξεις. Αν χρειάζεται πάρε μαζί σου μόνο το συγκεκριμένο ποσό.

–Αποφάσισε πόσο χρόνο θέλεις να σπαταλήσεις στο παιχνίδι.

–Κράτησε τις υποσχέσεις προς τους άλλους. Μην τους «στήσεις» επειδή θέλεις να εξακολουθήσεις να παίζεις.

–Μην προσπαθείς να ξανακερδίσεις αυτά που έχασες.

–Εντόπισε εάν νιώθεις την ανάγκη να παίξεις όταν έχεις προβλήματα.

–Εάν δεν μπορείς να τα καταφέρεις μόνος σου, μη διστάζεις να ζητήσεις βοήθεια.

Πώς μπορείς να θεραπευτείς από την εξάρτηση στον τζόγο;

Όταν κάποιος έχει εξαρτηθεί από κάτι είναι καλύτερο φυσικά να απαλλαγεί μόνος του από την εξάρτηση. Ωστόσο, αυτό απαιτεί μεγάλη αυτοπειθαρχία και κίνητρο από την πλευρά του εξαρτημένου. Εάν δεν μπορεί να το επιτύχει μόνος του υπάρχουν πολλές πιθανότητες να λάβει βοήθεια. Αλλά και σ’ αυτή την περίπτωση η επιτυχία της θεραπείας εξαρτάται από το κίνητρο του παίχτη για να ελέγξει την εξάρτησή του.

Κατά πρώτον, υπάρχουν ομάδες αυτοβοήθειας. Λειτουργούν λίγο πολύ με τον ίδιο τρόπο όπως και οι ομάδες των ανώνυμων αλκοολικών. Η βασική σκέψη αυτών των ομάδων είναι ότι είσαι εξαρτημένος και ότι θα παραμείνεις για πάντα εξαρτημένος ακόμα κι αν δεν ξαναπιείς ποτέ ή δεν ξαναπαίξεις. Το μόνο πράγμα που μπορείς να κάνεις είναι να σταματήσεις να παίζεις επειδή ποτέ δε θα είσαι σε θέση να αντισταθείς στις απολαύσεις του παιχνιδιού.

Μια άλλη πιθανότητα είναι να λάβει βοήθεια, για παράδειγμα μέσω κλινικών για εξαρτημένους ασθενείς που ανήκουν σε ψυχιατρικά νοσοκομεία ή ιδρύματα για εξαρτήσεις ή μέσω κλινικών που εξειδικεύονται στην αντιμετώπιση προβλημάτων που σχετίζονται με τη κατάχρηση αλκοόλ και ναρκωτικών ουσιών. Κάνοντας συζητήσεις με το εξαρτημένο από τον τζόγο άτομο μια λύση διαφαίνεται για το πρόβλημά του.

Μερικές φορές το να διακόψει κάποιος τον τζόγο οδηγεί σε σοβαρά ψυχολογικά και σωματικά προβλήματα. Είναι προτιμότερο να εμπλακούν οι σύντροφοι ή οι γονείς στη θεραπεία. Οι άνθρωποι που ζουν γύρω από τον εξαρτημένο συχνά έχουν αυτή την ανάγκη. Μπορούν να παίξουν ένα σημαντικό ρόλο στη διευθέτηση σχετικά με τον έλεγχο των χρημάτων, την εξόφληση των χρεών κλπ.

Το γραφείο σας πως θα μπορούσε να με βοηθήσει (Coaching Psychology?

Η ασφαλέστερη και αποτελεσματικότερη προσέγγιση των ανθρώπινων προβλημάτων.

Η κρίση στη χώρα μας είναι βαθιά και σκληρή, αλλά η λογική της ευθύνης μας υπαγορεύει, ότι κάθε κρίση κρύβει σίγουρα κάτι θετικό.

Κάθε κρίση είναι μια ευκαιρία, αλλά εξαρτάται από τον καθένα μας. Εξαρτάται από το άτομο. Η κρίση απαιτεί από τον καθένα, να αλλάξει, να σκεφτεί διαφορετικά και σε μεγαλύτερο βαθμό, από ό,τι σκεφτόταν.

Η Δομική Παρέμβαση είναι μια δημιουργική μέθοδος και διεργασία, με νέο προσανατολισμό και στροφή σε νέες κατευθύνσεις και κυρίως ριζικές αλλαγές και που επικεντρώνεται, στο γεγονός να προκαλέσει και να εμπνεύσει, για να διευκολύνει την απελευθέρωση δυνάμεων του ατόμου ή μιας ομάδας και έτσι να μεγιστοποιήσει/ουν, το προσωπικό και επαγγελματικό του/τους «δυναμό»,ώστε να βρει/ουν κατάλληλες λύσεις, προς επίτευξη σημαντικών προσωπικών στόχων και επαγγελματικών στόχων. Το όλο πρόγραμμα βασίζεται στην αρχή, ότι κανείς δεν γνωρίζει καλύτερα από εσάς το πρόβλημα και τη λύση του, απλά θα σας βοηθήσει να ανακαλύψετε και να ενεργοποιήσετε ξανά εκείνες τις δυνάμεις, που θα σας βοηθήσουν, ώστε εσείς οι ίδιοι να λύσετε ένα πρόβλημα και να επιτύχετε ένα στόχο.

Διαβάστε επίσης:

Που βρίσκεται το γραφείο μας?

Πόσο κοστίζει μια συνεδρία?
Τι μπορεί να κρύβει το παθολογικό Άγχος?

Επιμέλεια άρθρου:

Αντώνιος Καλέντζης MBPsS / MISCP

Ψυχοπαιδαγωγική και Συμβουλευτική

Μέλος Βρετανικού Συλλόγου Ψυχολόγων

Κλινικών Ψυχολόγων , Νευροψυχολόγων

Μέλος Διεθνούς Συλλόγου Coaching Ψυχολόγων

psychologized@gmail.com | www.antonioskalentzis.eu